Սթիվեն Հոքինգ. Հարաբերականության տեսությունը պետք է վերանայվի - Mediamax.am

22952 դիտում

Սթիվեն Հոքինգ. Հարաբերականության տեսությունը պետք է վերանայվի

Սթիվեն Հոքինգը
Սթիվեն Հոքինգը

Լուսանկարը` REUTERS

Լուսանկարը`


BBC-ի գիտական լրագրող Պալլաբ Գոշը հրապարակել է 2017թ.-ի հոկտեմբերին բրիտանացի ֆիզիկոս-տեսաբան, տիեզերագետ Սթիվեն Հոքինգի հետ արած հարցազրույցը: Այն ժամանակ լրագրողը Հոքինգին խնդրել էր մեկնաբանել երկու նեյտրոնային աստղերի բախումից առաջացած եւ առաջին անգամ գրանցված գրավիտացիոն ալիքների մասին փաստը եւ հրապարակել նրա պատասխանի մի հատվածը միայն: Աստղագիտության համար դարակազմիկ նշանակությամբ այդ իրադարձության վերաբերյալ գիտնականի մեկնաբանությունը, ըստ էության, նրա տված վերջին հարցազրույցն է:

 

Մեդիամաքսը թարգմանաբար ներկայացնում է Սթիվեն Հոքինգի վերջին հարցազրույցը՝ նեյտրոնային աստղերի բախման, գրավիտացիոն ալիքների եւ սեւ խոռոչների մասին:

 

-Գիտության համար որքանո՞վ է կարեւոր բախվող երկու նեյտրոնային աստղերի հայտնաբերումը: 

 

-Դա իսկապես նշանակալի իրադարձություն է: Խոսքը պատմության ընթացքում առաջին անգամ էլեկտրամագնիսական բաղադրիչով գրավիտացիոն ալիքների աղբյուրի հայտնաբերման մասին է: Այդ դիտումները փաստում են, որ նեյտրոնային աստղերի այդպիսի բախման դեպքում գամմա ճառագայթների հզոր արտանետումներ են առաջանում: Դա մեզ տիեզերական տարածությունների որոշման նոր մեթոդ է տալիս:

 

-Ի՞նչ են ցույց տալիս այդ բախման արդյունքում առաջացող էլեկտրամագնիսական ալիքները:

 

- Էլեկտրամագնիսական պայթյունը մեզ ցույց է տալիս Տիեզերքում այս օբյեկտների ճշգրիտ տեղանքը: Այն նաեւ տվյալներ է հաղորդում այդ իրադարձության «կարմիր հերթափոխի» մասին: Գրավիտացիոն ալիքները վկայում են իրադարձության ինտեսիվության մասին: Այդ տվյալների համադրումը մեզ տիեզերական տարածությունների չափման նոր միջոց է տալիս: Սա նոր տիեզերական սանդուղքի առաջին աստիճանավանդակն է:

 

- Արդյո՞ք, դա կօգնի  հասկանալ սեւ խոռոչների առաջացման գործընթացը:

 

- Տեսականորեն, վաղուց պարզ էր, որ սեւ խոռոչները կարող են լինել երկու նեյտրոնային աստղերի բախումների եւ միաձուլման արդյունք: Սա առաջին դիտարկումն է, որն ապացուցում է տեսությունը: Այդպիսի բախումից, հավանաբար, արագ պտտվող գերզանգվածային նեյտրոնային աստղ է ծնվում, որը հետագայում փլուզվում է եւ առաջացնում սեւ խոռոչ: 

 

Այս գործընթացը խիստ տարբերվում է սեւ խոռոչների ձեւավորման այլ ուղիներից (օրինակ՝ գերնոր աստղի պայթյունից կամ նեյտրոնային աստղի կողմից նորմալ աստղի էներգիան կլանելու միջոցով առաջանալու տարբերակներից): Ստացված տվյալների մանրակրկիտ վերլուծությունը եւ սուպերհամակարգիչների վրա աստղային գործընթացների մոդելավորումը մեզ բազմաթիվ նոր պատկերացումներ կտա սեւ խոռոչների ձեւավորման դինամիկայի եւ գամմա ճառագայթների արտանետումների մասին:

 

- Գրավիտացիոն ալիքների հայտնաբերումը կարո՞ղ է նպաստել տարածության- ժամանակի եւ ձգողականության փոխազդեցությունները հասկանալուն եւ փոխակերպել մեր պատկերացումները Տիեզերքի էվոլյուցիայի մասին:

 

- Այո՛, առանց որեւէ կասկածի: Տիեզերական հեռավորությունների անկախ մասշտաբը կարող է կամ հաստատել տիեզերական դիտարկումները, կամ հանգեցնել անհավատալի հայտնագործությունների: Գրավիտացիոն ալիքների դիտարկումը մեզ թույլ է տալիս ստուգել Հարաբերականության ընդհանուր տեսության դրույթների վավերականությունը գրավիտացիոն դաշտի հզորության եւ դինամիկության իրավիճակներում:

 

Որոշ ֆիզիկոսներ կարծում են, որ Հարաբերականության ընդհանուր տեսությունը վերանայման կարիք ունի, որպեսզի խոսափենք այնպիսի հասկացությունների օգտագործումից, ինչպիսիք են սեւ էներգիան եւ սեւ մատերիան: Գրավիտացիոն ալիքները մեզ Հարաբերականության ընդհանուր տեսության մեջ չտեղավորվող երեւույթների որոնման նոր մեթոդ են տալիս: Մենք առաջին անգամ լսեցինք գրավիտացիոն ալիքների ձայնը եւ դեռ նոր ենք սկսում գիտակցել՝ ինչ է կատարվել: 

 

- Կարո՞ղ ենք ասել, որ նեյտրոնային աստղերի բախումը այն քիչ, գուցե եւ միակ գործընթացն է, որի հետեւանքով տիեզերքում ոսկի է առաջանում: Կարո՞ղ է այն բացատրել, թե ինչու է Երկրի վրա ոսկին այդքան հազվադեպ հանդիպում:

 

- Այո, նեյտրոնային աստղերի բախումները ոսկու ձեւավորման հնարավոր ուղիներից մեկն են: Այն կարող է նաեւ ձեւավորվել գերնոր աստղերի պայթյունի ժամանակ՝ արագ նեյտրոնների յուրացման ընթացքում: Ոսկին ոչ միայն Երկրի վրա, այլեւ ամենուր հազվադեպ հանդիպող տարր է: Միջուկային ուժերը պետք է հաղթահարեն ավելի ուժեղ էլեկտրամագնիսական ճնշում, որպեսզի ձեւավորեն այնպիսի կայուն ծանր միջուկներ, ինչպիսին ոսկին է:

 

Պատրաստեց Մարի Թարյանը

Կարծիքներ

Հարգելի այցելուներ, այստեղ դուք կարող եք տեղադրել ձեր կարծիքը տվյալ նյութի վերաբերյալ` օգտագործելուվ Facebook-ի ձեր account-ը: Խնդրում ենք լինել կոռեկտ եւ հետեւել մեր պարզ կանոներին. արգելվում է տեղադրել թեմային չվերաբերող մեկնաբանություններ, գովազդային նյութեր, վիրավորանքներ եւ հայհոյանքներ: Խմբագրությունն իրավունք է վերապահում ջնջել մեկնաբանությունները` նշված կանոնները խախտելու դեպքում:




Մեր ընտրանին