- Զը՜նգ, զը՜նգ…
Ծղրիդների ձայնով ու կիսաչոր փշերի` քամու հետ բռնված զրույցով լցված լռությունը ճեղքում է պապիս մուրճի հարվածներից լեզուն սրող գերանդու զնգոցը… Ու ես, ծիծաղս խառնած գերանդու երգին, վազվզում եմ մանկությանս անդաստաններով…
Գյուղի հպարտություն Վասակաբերդի փեշին ծվարած տունը` փշերի բարձրությունից ու տարիների անտարբերությունից խեղճացած ու փոքրացած, նորից սկսում է շնչել իր լավաշաբույրը, իր կապույտ դարպասներն է բացել անցնող-դարձողների առջև ու «էստի համեցեք» է ասում դեպի ողջ գյուղի արևն իրենով արած պատշգամբ…
Տատս` փոքրամարմին, տարիների բեռից ու հոգսերի ծանրությունից կորացած, իր ամուր ու կոշտացած ձեռքերով հունցած խմորը փրփուր լավաշների է վերածում` կրակի կարմիր լեզվակները շոյելով… Իսկ թոնրի շուրջ քաղցր, անցած օրերի համուհոտով զրույցներն են ծորում…
Տատս տասնչորս տարեկանում էր հարևան Բռնակոթից հարս եկել Հացավան (Պապս էլ Բռնակոթից էր: Հայրը` Նահապետն էր ընտանիքով եկել, հիմնադրել Հացավանն ու հաստատվել այստեղ): Նրա կապույտ աչքերն արցունքոտվում էին, երբ հիշում էր, որ խաբվել է, թե ամուսնանալուց հետո էլ դպրոց կգնա…
Բայց տատս դժգոհելու առիթ չուներ. ամուսնու ընտանիքը նրա միայնակ մնացած մորն էլ էր հյուրընկալել, ու տարիներ շարունակ միասին հաշտ-համերաշխ ապրել էին մի հարկի տակ:
Երկարավարս, ձին հեծնած. այսպես էինք պատկերացնում տատիս ջահելությունը: Պատկերն ամբողջացնում էր ջանավարը (գայլը), որ օրերից մի օր ձիու առաջն էր կտրել: Ասպետորեն օգնության էր հասել պապս ու փրկել տատիս: Այս մասին տատս առանձնակի հպարտությամբ ու ամոթխածությամբ էր պատմում` իբրև պապիս` իր նկատմամբ սիրո ամենավառ ապացույց…
Ե´վ հաշտ էին, և´ հաշտ չէին… Պապս չնչին բանից բռնկվում էր (տիպիկ բռնակոթյան բնավորություն): Կռիվ-բողոքն էլ երրորդ դեմքով էր արտահայտում: Տատս, որպես կանոն, լուռ էր, բայց երբեմն լռությամբ իր ասածն առաջ տանող… Պապս խռովում էլ էր, նաև` հացից: Մինչև հիմա ինձ մեղավոր եմ զգում, երբ հիշում եմ, թե ինչպես հերթական անգամ «հացադուլ հայտարարած» պապիս «բռնեցրի» դեռ չհավաքված սեղանի մոտ քաղցը հագեցնելիս…
- Զը՜նգ, զը՜նգ …
Ծեծված շեղբն արդեն աչքով է անում արևին… Գործի անցած գերանդու սվվոցին միախառնվում են մեղունների բզզոցը, գետի` քարերին զարկվող ալիքների հառաչն ու պապիս պատմությունները` պատերազմի, զոհված իր երկու եղբայրների, փաստաթղթերը կորցնելու պատճառով «Զապառոժեց» ստանալու հնարավորությունից անարդարացիորեն զրկվելու մասին հազար անգամ լսածս պատմությունները…
Վերջին անգամ պապս հևոցով քաշում է գերանդին, ուղղում կորացած մեջքը, հանում եզրերը հանգուցած իր թաշկինակ-գլխարկը, մաքրում ճակատի քրտինքը… Ու մինչ կլկլոցով հագեցնում է ծարավը, աչքիս առաջ են գալիս տատիս մերած պինդ մածունը, որ ափսեի մեջ էլ գդալի ձևը չէր կորցնում, կարմրաթուշ սպունգ հիշեցնող ձվածեղը, որ անկախ ձվի քանակից միշտ նույն բարձրությունն ուներ ու անկրկնելի համ…
Տատս… եփող-թափող, դնող-հավաքող, բայց երբեք սեղանին չմոտեցող տատս…
Վասակաբերդը շիկում է արևի վերջին ճառագայթներից… Երեկոյի ստվերներից ավելի է խեղճանում պապական տունս… Կիսափուլ պատի հետևից մի քանի գլխիկոր կակաչներ են երևում, որ փորձում են սքողել կիսով չափ փլատակի վերածված բաց պատշգամբի տխուր պատկերը: Այստեղ էին ժամանակին արևից ջերմություն առնում տատիս պատրաստած չորաթանները, որ մի կողմից պաշտպանվում էին կաչաղակներից, մյուս կողմից` աստիճանաբար նիհարում իմ համտեսից… Պատի տակ պապիս ձեռքով պատրաստված որբացած ու քրքրված փայտե նստարանն է, որ ժամանակին այնքա՜ն քաղցր զրույցների է ականջալուր եղել, դրձել ականատեսը, թե ինչպես եմ ծանոթանում մեսրոպյան տառերին` պապիս ձեռնափայտի օգնությամբ ավազահողին պատկերված…
Հիմա օդում լուռ մորմոք է` նաև հարևան տների լքվածությունից խտացած…
Երեկոյի ստվերներում խամրում են Սիրանուշ տատիս անմեղ հայացքն ու Թորգոմ պապիս բարի ժպիտը` կտրելով մանկությանս մեղրածորը…
Կարծիքներ
Հարգելի այցելուներ, այստեղ դուք կարող եք տեղադրել ձեր կարծիքը տվյալ նյութի վերաբերյալ` օգտագործելուվ Facebook-ի ձեր account-ը: Խնդրում ենք լինել կոռեկտ եւ հետեւել մեր պարզ կանոներին. արգելվում է տեղադրել թեմային չվերաբերող մեկնաբանություններ, գովազդային նյութեր, վիրավորանքներ եւ հայհոյանքներ: Խմբագրությունն իրավունք է վերապահում ջնջել մեկնաբանությունները` նշված կանոնները խախտելու դեպքում: