2015թ. հուլիսին ՀՀ մշակույթի նախարարության աջակցությամբ եւ «Օրդֆիլմ» ընկերության ու «Մոսկվա» կինոթատրոնի նախաձեռնությամբ ցուցադրվել էին Արտավազդ Փելեշյանի «Բնիկներ», «Տարվա եղանակներ», «Կյանք» եւ «Վերջ» ֆիլմերը, որից հետո ռեժիսորը պատասխանել էր ներկաների հարցերին:

Ծննդավայրի մասին

Կիրովականցի եմ, բայց ծնվել եմ Գյումրիում: Ավելի ճիշտ` լոռեցի եմ:

«Կյանք» եւ «Վերջ» ֆիլմերի մասին

Այդ երկու ֆիլմը նկարահանել եմ այն ժամանակ, երբ Հայաստանը շատ դժվար իրավիճակում էր: Ես դա արեցի հույսի եւ լույսի, վերածննդի եւ նոր կյանքի համար:

«Տարվա եղանակներ» ու «Բնիկները» ֆիլմերի մասին

Մի հետաքրքիր պատմություն պատմեմ «Տարվա եղանակներ» ֆիլմի նկարահանումներից: Խմբի ադմինիստրատորին եւ օպերատորին ուղարկեցինք Գյուղնախարարություն, որ իմանան, թե Հայաստանում քաղաքակրթությունից հեռու ինչ գյուղ կա, որտեղ պահպանվում են հին եւ նոր ավանդույթները:

Արտավազդ Փելեշյանը

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

Զանգեզուրի ձորում գտնվող մի գյուղի մասին մեզ պատմեցին: 1930-ական թվականներին Սովետական միությունն իմացավ, որ այդպիսի գյուղ կա, իսկ այդ գյուղն էլ իր հերթին իմացավ, որ արդեն սովետական կարգեր են:

Որոշեցինք գնալ: Մի կերպ գտանք ճանապարհը: «Վոլգա» մեքենայով էինք: Գյուղը ձորի մեջ էր, 10-12 տուն ուներ: Վարորդին առաջարկեցինք ոտքով իջնել, բայց ասաց՝ չէ, կտանեմ: Ճանապարհին մեքենայի մասերը կոտրվեցին: Այդպես մեքենայի կիսակմախքով հասանք տեղ: Հասանք ու Թումանյանի հեքիաթների նման՝ տեսանք մի գյուղ: Երեք ծերունի էին նստած կրակի շուրջ եւ օղի էին պատրաստում` քարահունջ: Բարեւեցինք, հարցրեցին` ի՞նչ կա էստեղ, զարմացան մեքենայի վրա: Ասացինք` կինո ենք ուզում նկարել: Զարմացան, թե ի՞նչ է կինոն: Մեզ դա արդեն հետաքրքրեց:

Կինոյի ոլորտում բառեր կան, որ նեղ մասնագիտական են, ինչպես օրինակ «մասովկա». բավական մեծ ամբոխ է, դեմքերը չեն երեւում եւ դրա համար մարդուն վճարում էինք 3 ռուբլի: Կան նաեւ «էպիզոդներ», որտեղ փոքր խումբ է նկարահանվում, երեւում են դեմքերն ու դա արժե 7 ռուբլի 50 կոպեք: Նկարեցինք այդ մարդկանց: Տնօրենը հանեց ցուցակներն ու սկսեց անուն-ազգանունով լրացնել: Մեկ էլ ծերուկներից մեկը մոտեցավ ու ասաց` «Ես էպիզոդնիկ եմ»… (ծիծաղում է-հեղ.):

Արտավազդ Փելեշյանը

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

Իսկ «Բնիկները» ֆիլմը մարդկանց վերաբերմունքն է կենդանական աշխարհին: Մենք կտրում ենք այն ճյուղը, որի վրա նստած ենք:

Ֆիլմերին այսօրվա աչքով նայելու եւ փոփոխություններ անելու մասին

Ոչինչ չէի փոխի ֆիլմերում: Ես այն ժամանակ այդպես եմ տեսել: Գիտե՞ք՝ ես հիմա ալբոմներում նայում եմ` երիտասարդ տարիներին բեղեր էի թողնում, ի՞նչ պետք ունի, որ ես հիմա այդ նկարները ոչնչացնեմ:

«Տարվա եղանակներ» ֆիլմում հնչած մտքերի մասին

Այդտեղ երեք միտք կա՝ «Հոգնեցի», «Կարծու՞մ ես ուրիշ տեղ լավ է» ու «Սա քո հողն է»:

Եվ այն ժամանակ եւ հիմա նույն բառերը կօգտագործեի: Ինձ թվում է՝ համընկնում է եւ այսօրվա օրվա հետ եւ այն ժամանակի:

Արտավազդ Փելեշյանը

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

Homo Sapiens ֆիլմը նկարելու հնարավորության մասին

Ասեմ կարճ` մենք հնարավորություն եւ այդպիսի միջոցներ չունենք: Դրանք շատ բարդ նկարահանվող ֆիլմեր են: Մենք այդքան միլիոններ, ընդ որում՝ դոլարով, չունենք:

Տեւական լռության մասին

Ես գրել էի սցենար՝ «Հայոց աշխարհ», բայց ֆիլմը տարբեր պատճառներով չարվեց: Առաջին պատճառը դարձյալ ֆինանսական էր: Դե հիմա մեծացել եմ, ես չգիտեմ, թե ինչ պիտի լինի:

Կասկածների մասին

Ես սցենարն եմ գրում: Եթե ամբողջական չեմ տեսնում ֆիլմը` չեմ նկարում: Ես պետք է թղթի վրա տեսնեմ ֆիլմը, նոր սկսեմ նկարահանել:

Արտավազդ Փելեշյանը

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

Դիստանցիոն մոնտաժի մասին

Ամբողջ աշխարհում ընդունված է, որ մոնտաժը նշանակում է հարեւան պատկերների միացում: Ես իմ աշխատանքներում զգացի, որ դա ինձ չի հետաքրքրում: Ստացվում է, որ ես ոչ թե միացնում եմ այդ պատկերները, որոնք շատ կարեւոր են, այլ անջատում եմ: Կարծում եմ` հեռավորության վրա դրանք ավելի լավ են խոսում իրար ու, առհասարակ, մյուս պատկերների հետ:

Քանդակագործության ազդեցության մասին

Ազդեցություն կա: Եթե առանձնացնեմ` հիացած եմ Երվանդ Քոչարի Սասունցի Դավիթով:

Արտավազդ Փելեշյանը

Լուսանկարը` Մեդիամաքս

Իտալացի ռեժիսոր Պիետրո Մարչելոյի «Փելեշյանի լռությունը» ֆիլմի մասին

Հույս ունեի, որ դրանում կբացահայտվի Փելեշյանի լռության պատճառը, բայց ռեժիսորն ինձանից բան սովորեց եւ նույնպես լռեց: Ասում եք տիեզերական հասկացողություններ, բառեր, խոսքեր չկան իմ ֆիլմերում, բայց ինչքա՜ն հայկական մտքեր կան:

Պարտադիր դիտելու ֆիլմերի մասին

Խորհուրդ կտամ դիտել Սերգեյ Գերասիմովի «Խաղաղ Դոնը», Ֆրենսիս Ֆորդ Կոպպոլայի «Կնքահայրը» եւ Չինգի «Չինաստանի ուրվականների պատմությունը»:

Գրի առավ Մարի Թարյանը

Լուսանկարները՝ Մարիամ Լորեցյանի