Երեւան: Մեդիամաքս: Վերջին 25 տարիների ընթացում Հայաստանում մարդկային զարգացման առաջընթաց է գրանցվել, սակայն տնտեսական աճի ապահովման տեսանկյունից դեռ շատ անելիքներ կան։

Այս մասին է վկայում այսօր Երեւանում ներկայացված՝ ՄԱԿ-ի զարգացման ծրագրի «Մարդկային զարգացում բոլորի համար» (ՄԶՀ) զեկույցը, որը հիմնված է 2030թ. Կայուն զարգացման օրակարգի եւ Կայուն զարգացման 17 նպատակների վրա (ԿԶՆ):

Հայաստանը 188 երկրների եւ տարածքների թվում զբաղեցել է 84-րդ տեղը (նախորդ տարի՝ 85)։ Իրանը զբաղեցրել է 69-րդ, Վրաստանը՝ 70-րդ, Թուրքիան՝ 71-րդ, իսկ Ադրբեջանը՝ 78-րդ հորիզոնականները։ Ռուսաստանը 49-րդ տեղում է։

Միաժամանակ, վերարտադրողական առողջությանը, հզորացմանն ու տնտեսական գործունեությանը վերաբերող սեռերի անհավասարության տեսանկյունից Հայաստանն ավելի բարձր դիրքում է, քան հարեւան երկրները:

Ըստ զեկույցի՝ Հայաստանում ՄԶՀ-ի արժեքը կազմել է 0,743, ինչը ցածր է մարդկային զարգացման բարձր համաթիվ ունեցող երկրների միջին 0,746 ցուցանշից, ինչպես նաեւ Եվրոպայի եւ Կենտրոնական Ասիայի երկրների միջին 0,756 ցուցանիշից։

1990-2015 թթ. Հայաստանում ՄԶՀ արժեքն աճել է 17,2%-ով, կյանքի սպասվող տեւողությունն ավելացել է 7%-ով, իսկ կրթության ակնկալվող տեւողությունը՝ 2%-ով, մինչդեռ մեկ շնչի հաշվով համախառն ազգային արդյունքը գրանցել է 122% աճ։

«2015թ. հակամարտությունների պատճառով 65 միլիոն մարդ ստիպված է եղել լքել իր տունը. ցուցանիշ, որը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից ի վեր ամենաբարձրն է։ Այս մարտահրավերները հաղթահարելու համար անհրաժեշտ է մարդու իրավունքներն ու ներառականությունը, որպես մարդկային զարգացման հիմնասյուներ, դարձնել առաջնայնություն խոցելի խմբերի հզորացման քաղաքականության համար։ 2030թ. օրակարգում ԿԶՆ-երը գլոբալ եւ ազգային մակարդակներում ապահովում են լավագույն հենքը, որպեսզի ոչ ոք անտեսված չմնա»,- ասել է Հայաստանում ՄԱԿ-ի մշտական համակարգող Բրեդլի Բուզետտոն։   

ՀՀ փոխվարչապետ, միջազգային տնտեսական ինտեգրման եւ բարեփոխումների նախարար Վաչե Գաբրիելյանն ասել է, որ Հայաստանը պատրաստակամ է լուրջ աշխատանքներ կատարել զեկույցում իր դիրքերի բարելավման համար՝ հատկապես տնտեսական աճի ապահովման տեսանկյունից։

Հետազոտական ռեսուրսների կովկասյան կենտրոնի գործադիր տնօրեն Հեղինե Մանասյանն էլ ասել է, որ զեկույցը կարեւոր է նրանով, որ այն երկրներին հնարավորություն է տալիս ավելի ուղղորդված քաղաքականություն մշակել երկրի զարգացման համար։

«Տնտեսական ոլորտում Հայաստանում լուրջ խնդիրներ կան։ Անչափ բարձր է երիտասարդների գործազրկության մակարդակը՝ մոտ 37%։ Արտաքին պարտքը բավական բարձր ցուցանիշ ունի։ Մտահոգիչ է այն, որ օտարերկրյա ուղղակի ներդրումները ցածր են եւ նվազողական։ Այս եւ մի շարք այլ մտահոգիչ կետերով պետք է մեր կառավարությունը լուրջ քայլեր ձեռնարկի»,- ասել է փորձագետը։

2015թ. ՄԶՀ վարկանիշի առաջատար հնգյակում են Նորվեգիան, Ավստրալիան, Շվեյցարիան, Գերմանիան եւ Դանիան։ Նվազագույն ՄԶՀ վարկանիշ են գրանցել Կենտրոնական ԱՖրիկան, Նիգերիան, Չադը, Բուկինա Ֆասոն եւ Բուրունդին։